Movember – akcja zapuszczania wąsów
Movember – to hasło powstało w wyniku połączenia słów „moustache” (czyli „wąsy”) oraz „november” (czyli „listopad”). To nazwa kampanii, której początki sięgają 2004 roku. Narodziła się ona w Australii, ale dziś już na całym świecie w listopadzie mężczyźni zapuszczają wąsy, by zwrócić uwagę i sprowokować do dyskusji na temat profilaktyki. Celem kampanii jest zwiększenie świadomości dotyczącej raka prostaty i jąder. Chcemy dziś wesprzeć tę akcję i dołożyć swój kamień do ogródka wiedzy mężczyzn przekazując garść cennych informacji. Poniżej prezentujemy nasze małe kompendium. Chcemy również zachęcić, aby właśnie w tym miesiącu zwrócić szczególną uwagę na zdrowie swoje lub swoich partnerów, przekonać się lub najbliższych nam panów do badania, ponieważ statystyki mówią same za siebie.
Rak prostaty
Temat raka prostaty poruszamy już nie pierwszy raz, poprzedni artykuł już trochę o nim traktował. Rak gruczołu krokowego (lub sterczowego) dotyka ok. 15 tys. mężczyzn w Polsce rocznie. W początkowym stadium nie daje on żadnych niepokojących objawów. 75% przypadków zostaje zdiagnozowana na wczesnym etapie, jednak 25% pacjentów w momencie jego zdiagnozowania ma już przerzuty. Dlatego ważne jest aby być czujnym i wcześnie reagować na niepokojące objawy. Rak stercza jest najczęściej rozpoznawanym nowotworem złośliwym wśród mężczyzn. Szacuje się, że stanowi ok. 20% wszystkich nowotworów w Polsce. Prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. Co powinno skłaniać mężczyzn do podjęcia diagnostyki i jak ona wygląda? Poniżej postaramy się udzielić wyczerpujących odpowiedzi.
Kto narażony jest na raka stercza?
Światowa statystyka ujawnia, że ryzyko zachorowania gwałtownie wzrasta po 55 roku życia. Najwięcej przypadków raka prostaty stwierdza się w przedziale wiekowym 70-74 lata. W Polsce 87% zachorowań występuje po 60 roku życia. Bardziej narażeni na raka prostaty są mężczyźni, których krewni pierwszego stopnia posiadają ten nowotwór. Ryzyko wystąpienia raka gruczołu sterczowego jest większe u mężczyzn, którzy mają chorego brata, niż u tych, którzy mają chorego ojca. Dodatkowo korelacja występuje również z wiekiem, w którym stwierdzono raka u członka rodziny. Ryzyko jest zwiększone, jeśli u krewnego rak prostaty został rozpoznany przed 65 rokiem życia. Niektóre badania wskazują, że bardziej zagrożeni tym nowotworem powinni czuć się mężczyźni z otyłością brzuszną. Modyfikacja diety uwzględniająca ograniczenie spożywania tłuszczów zwierzęcych z kolei nie tylko zmniejsza ryzyko zachowania, ale również nawrotu choroby, a także spowalnia jej rozwój.
Jakie objawy powinny być sygnałem alarmowym?
Z czasem u znacznej części mężczyzn dochodzi do lekkiego przerostu gruczołu prostaty. To niegroźne schorzenie związane z fizjologicznym starzeniem. Jednak jego objawy czesto sugerować mogą poważniejsze problemy. Poniższe objawy powinny być dla mężczyzny dzwonkiem alarmowym – najwyższy czas na spotkanie z urologiem:
– zwiększone parcie lub/i częstotliwość oddawania moczu,
– trudności w rozpoczęciu lub wydłużony czas oddawania moczu,
– ból podczas oddawania moczu,
– ból w okolicy miednicy mniejszej,
– zaburzenia erekcji,
– bóle kostne,
– krwiomocz.
Diagnostyka raka gruczołu krokowego
Badanie markera PSA
Podstawą profilaktyki są regularne wizyty u urologa po ukończeniu 40 roku życia. Pomocne w diagnostyce jest określenie stężenia markera PSA w surowicy. Badanie wykonuje się na próbce krwi żylnej. Powinna ona zostać pobrana na czczo, a w dniu poprzedzającym badanie zalecana jest lekkostrawna dieta i powstrzymanie się od spożywania alkoholu. W dniu badania pacjent powinien się powstrzymać od palenia tytoniu. Powinien także poinformować o przyjmowanych suplementach. Jeśli przyjmuje leki na przerost prostaty, lekarz może zalecić ich odstawienie przed badaniem. Zaznaczyć jednak należy, że nawet przekroczenie jego normy nie wskazuje jednoznacznie na raka prostaty. Stężenie PSA wzrasta np. po jeździe na rowerze, badaniu przezodbytniczym czy ejakulacji, więc w przypadku przekroczenia normy (4,0 ng/ml) należy uzupełnić diagnostykę.
Badanie palcem przez odbytnicę
Najpopularniejszym badaniem gruczołu prostaty jest badanie palcem przez odbytnicę. Nie jest to badanie dające 100% pewności. U części chorych można w ten sposób wykryć raka, jednak zależy to od doświadczenia badającego.
USG TRUS
W przypadku podejrzenia raka prostaty ultrasonografia transrektalna (przezodbytnicza) jest ważnym narzędziem diagnostycznym. Pacjent ułożony zostaje w pozycji bocznej z podgirtymi kolanami lub w pozycji kolankowo łokciowej. W jego odbycie umieszcza się wąską głowicę ultrasonografu, która emitując i odbierając fale ultradźwiękowe obrazuje przekrój tkanek. Przed wykonaniem badania zaleca się wypróżnienie się i oddanie moczu. W dniu badania należy stosować lekkostrawną dietę. W przypadku podejrzenia raka prostaty wskazane jest także wykonanie lewatywy. Samo badanie, choć może dać uczucie dyskomfortu, nie jest bolesne.
USG TAUS
Badanie ultrasonografem przez powłoki brzuszne pozwala ocenić wielkość gruczołu krokowego. Znajduje zastosowanie również w profilaktyce tego schorzenia. Badanie wykonuje się przy maksymalnie wypełnionym pęcherzu. Na około 1,5 godziny przed wyznaczoną godziną badania pacjent musi wypić ok. 1,5 L płynów i powstrzymać się od oddawania moczu. Po pierwszej części badania pacjent udaje się do łazienki w celu oddania moczu, po czym przy opróżnionym pęcherzu następuje druga część badania. Badanie USG TAUS wykonywane jest w pozycji leżącej, na skórę nakładana jest warstwa żelu do ultrasonografii. Przesuwając głowicą ultrasonografu po skórze pacjenta w czasie rzeczywistym obserwuje narządy, dokonuje analizy ich budowy oraz pomiarów ich wielkości. Badanie trwa ok. 20 min. i jest całkowicie bezinwazyjne.
Rezonans magnetyczny prostaty
Rezonans wykorzystuje bezpieczne pole magnetyczne i fale radiowe. więc można je wykonywać z dowolna częstotliwością, nie wymaga skierowania i może być elementem profilaktyki. To badanie wykonuje się przy użyciu cewki transrektalnej wprowadzanej do odbytu. Jest to najbardziej precyzyjna z dostępnych metod diagnostyki raka gruczołu krokowego, ponieważ pozwala wykluczyć raka z blisko 90% pewnością. Aktualnie klasyczny rezonans magnetyczny gruczołu krokowego jest powoli wypierany przez rezonans wieloparametryczny. Polega on, w dużym uproszczeniu, na połączeniu wielu różnych sposobów wytwarzania obrazu. Dzięki temu obraz jest bardziej szczegółowy. Ta metoda pozwala także uniknąć nie tylko ewentualności zniekształcenia gruczołu przez cewkę, ale również uniknąć dyskomfortu pacjenta.