Endometrioza – jak ją diagnozować i leczyć

Erotic Med medycznie – endometrioza

​Szybkie rozpoznanie i zareagowanie na niepokojące objawy często jest kluczowe dla szybkiego i całkowitego powrotu do zdrowia. W naszych artykułach staramy się Was uczulić na pewne dolegliwości i zachęcić do konsultowania się z lekarzem w każdej sytuacji, w której macie wątpliwości odnośnie stanu swojego zdrowia. Mamy je tylko jedno – dbajmy o nie. Ostatnio historię swojej histerektomii opowiadała nam Joasia. Wcześniej wspominałyśmy też o raku piersi i nowotworze prostaty. Dziś na tapecie endometrioza.

Silne bóle miesiączkowe a endometrioza

Bóle miesiączkowe ​potrafią skutecznie zdezorganizować życie kobiecie. Od delikatnego ćmienia w podbrzuszu przez mocne skurcze – mogą one objawiać się z różną intensywnością. Kobiety żyją w przekonaniu, że są one nieodzownym elementem cyklu miesięcznego i nie pozostaje nic innego, jak tylko pogodzić się z tą rzeczywistością i po prostu przeżyć te kilka dni w miesiącu.

Często myślą, że nie ma podstaw, by szukać pomocy, utwierdzane przez społeczeństwo w przekonaniu, że przecież przez to samo przechodzą od wieków wszystkie kobiety w wieku rozrodczym. Bagatelizują nawet bardzo silne bóle i wyłączają się z życia na kilka dni, kiedy złe samopoczucie nie pozwala im normalnie funkcjonować. Część z nich obawia się bycia posądzonym o przesadę czy wyolbrzymianie i stara się poradzić sobie z problemem ogólnie dostępnymi środkami. Jednak preparaty przeciwbólowe nie zawsze przynoszą upragnioną ulgę, a ból wydaje się być nie do zniesienia. Rezygnacja z konsultacji z lekarzem to błąd – to mogą być objawy endometriozy. 

Co to jest endometrioza

Nazwa „endometrioza” pochodzi od „endometrium”, czyli błona śluzowa wyścielająca macicę. Jej główną funkcją jest pomoc w implementacji (zagnieżdżeniu) zapłodnionej komórki jajowej, ma ona również wpływ na prawidłowy przebieg ciąży. Endometrium jest wrażliwe na hormony a jego wygląd zmienia się pod ich wpływem w trakcie cyklu miesięcznego. Rozrasta się przez trzy tygodnie, przygotowując się do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej, a jeśli nie dojdzie do zapłodnienia jego część czynnościowa złuszcza się i zostaje wydalona z krwią menstruacyjną. U niektórych jednak kobiet część komórek endometrium wraz z krwią miesiączkową przedostaje się do jajowodów, a stamtąd do jamy brzusznej, gdzie pozostaje. Dlatego właśnie endometriozę pospolicie nazywa się przerostem lub wędrującą śluzówką macicy.  

Przyczyny przerostu endometrium

Niestety przyczyny endometriozy nie są do końca jasne. Jest kilka teorii. Jedna z nich mówi właśnie o „wstecznej menstruacji”, czyli wstecznym przedostawaniu się komórek endometrium do jamy otrzewnej poprzez jajowody. Druga teoria z kolei głosi, że w jej występowanie odpowiada genetyka. Ale są także inne, np. ta, że na jej pojawienie mogą wpłynąć toksyny w środowisku, które sprawiają, że endometrium rozrasta się bardziej agresywnie oraz metaplazja komórek wyściółki otrzewnej, czyli zmiana ich pierwotnego, dojrzałego typu zróżnicowania na inny. W rzadkich przypadkach mówi się także o rozsiewie endometriozy drogą naczyń krwionośnych i limfatycznych do odległych narządów.

Objawy endometriozy

Endometrioza często rozwija się bezobjawowo. Co powinno nas zaniepokoić i może powodować podejrzenia endometriozy? Najczęściej przez pacjentki z rozpoznaniem endometriozy przytaczane są długie, bolesne i obfite miesiączki. Równie częstym objawem jest ból przy współżyciu. Powracający okolomiesiączkowy ból w okolicach miednicy mniejszej także rzuca podejrzenie endometriozy. Rzadziej jej objawami są: plamienia miedzymiesiaczkowe, ból przy mikcji i wypróżnieniu i śladowe ilości krwi w moczu i kale. Endometrioza może także powodować problemy z zajściem w ciążę. 

Ogniska endometriozy powodują zatrzymanie krwi w ich obrębie, a to z kolei prowadzi do powstawania zrostów i torbieli czekoladowych.

Diagnozowanie problemów z endometrium

Przy podejrzeniu endometriozy lekarz ginekolog może wykonać badanie palpacyjne wprowadzając palec wskazujący do pochwy a środkowy do odbytu. W ten sposób ocenić może pozycję, wielkość i ruchomość macicy, jajników, jajowodów, więzadła krzyżowo-macicznego i przegrody odbytniczo-pochwowej. Może także wykonać badanie obrazowe przez pochwę lub odbytnicę, nie zawsze jednak te badania dają możliwość potwierdzenia lub wykluczenia endometriozy. Do rozpoznania ostatecznego endometriozy służy laparoskopia – wprowadzając endoskop przez niewielkie nacięcie powłok brzusznych lekarz może bezpośrednio obejrzeć narządy rodne kobiety a w razie potrzeby także pobrać wycinek tkanki do badania histopatologicznego a nawet usunąć ogniska endometriozy. Rzadziej do jej diagnozowania używane są również kolonoskopia oraz tomografia komputerowa.

Leczenie endometriozy 

Farmakologiczne leczenie endometriozy opiera się na środkach antykoncepcyjnych i terapiach hormonalnych. Są one niechętnie wypisywane przez lekarzy, ponieważ zabierają kobiecie czas reprodukcyjny. Żadna jednak z farmakologicznych metod leczenia endometriozy nie prowadzi do całkowitego jej wyleczenia.

Chirurgiczne leczenie endometriozy najcześciej przeprowadzane jest przy pomocy laparoskopii. Zaleceniem do niego są torbiele o wielkości powyżej 3 cm. W trakcie laparoskopii można także usunąć zrosty powodujące niedrożność jajowodów. Zabiegi wykonywane przy użyciu endoskopu nie są tak bardzo inwazyjne i obciążające organizm, jak tradycyjne zabiegi chirurgiczne. Pacjentki szybciej opuszczają placówki medyczne i powracają do codziennych aktywności.

Bardziej radykalnym zabiegiem chirurgicznym jest usunięcie macicy wraz z jajnikami. Stosuje się go w szczególnie trudnych przypadkach, kiedy pozostałe metody leczenia okazują się nieskuteczne. Znajduje ono zastosowanie jedynie u kobiet, które nie planują ciąży, ponieważ wywołuje ono menopauzę. Zabieg ten jednak znacznie obniża prawdopodobieństwo wykonania kolejnej operacji.

Dieta przy leczeniu endometriozy

Badania dowodzą, że objawy endometriozy można skutecznie redukować stosując odpowiednią dietę. Znaczne ograniczenie mięsa w jadłospisie i wprowadzenie do niego więcej owoców i warzyw zauważalnie obniża prawdopodobieństwo wystąpienia endometriozy. Unikanie glutenu z kolei może silnie złagodzić objawy w postaci dolegliwości bólowych. Warto unikać smażonych potraw i spożywania tłuszczów trans, ponieważ nasilają one działanie prozapalnych prostaglandyn. Dietetycy zalecają, aby posiłki były bogate w kwasy Omega 3 i Omega 6.

Pozytywny wpływ na przebieg endometriozy i jej leczenia ma również aktywność fizyczna. Zapobiega ona powstawaniu zrostów i usprawnia pracę narządów.

Pamiętaj, jeśli odczuwasz niepokojące objawy nie zwlekaj i skonsultuj się z lekarzem.